Ev sahibi olup kirayla geçinenlerin sorusu: Yüzde 25’lik kira zammı uzatılsın mı uzatılmasın mı?
Kiralara ‘dur’ demenin resmi uygulaması olan yüzde 25’lik artışa uzmanlar bir süredir endişelerini dile getiriyor.
Bu endişelerin sadece konut sahibinin lehine olmadığını aynı zamanda tüm piyasaları etkilediğini belirtiyorlar.
11 Haziran 2022 ve 1 Temmuz 2023 tarihleri arasında yenilenen kira devirlerinde kira artışını yüzde 25 ile sınırlayan düzenleme 1 Temmuz’da sona erecek.
“Kiracı sahibi anlaşmazlıkları sıra aşamasına geldi”
Kira limitinin uzatılmasının istikrarı bozabileceğini belirten Emlak Uzmanı Mustafa Hakan Özelmacıklı, konuyu şöyle özetliyor:
Özellikle geçen yıl haziran ayında başlayan kira artışlarının sınırlandırılması ve artan emlak fiyatları nedeniyle kiracı ev sahibi anlaşmazlıkları sınır aşamasına geldi. Enflasyondaki artışın yanı sıra talepteki artış da fiyatları yukarı yönlü hareket etmeye zorluyor.
“Vaka sayısı arttı”
Ülkemizde 2022 yılında açılıp devam eden kiralananın tahliyesi kapsamında 42 bin 31 dava, kiralananın tahliyesi kapsamında 27 bin 232, icra tarafında 26 dava bulunmaktadır. kiralama kapsamında bin 540 dava.
“Tüketici fiyat endeksinde son on iki aylık ortalamalara göre kalsa daha iyi olur”
Bu düzenleme yerine tüketici fiyat endeksindeki artışların yeniden son on iki aylık ortalamalara göre yapılması çok daha iyi olacaktır. Çünkü bu düzenleme piyasada uygulanamadı ve taraflar arasında herhangi bir karşılık gelmedi.
‘Sahipleri fırsatçı olarak görülmemeli’
Bazı emlak sahiplerinin evlerinin kirasıyla geçindiğini hatırlatan Özelmacıklı, bu kişilerin fırsatçı görüldüğünün doğru olmadığını belirterek, şunları kaydetti:
Bazı mal sahipleri başka bir yerde oturarak oturmadıkları taşınmazı kiraya veriyorlar. Kimi de aldığı evin kirasıyla geçimini sağlamaya çalışıyor. Bu açıdan ev sahiplerini fırsatçı olarak nitelendirmenin doğru olmadığını düşünüyorum. Bakın ülkemizde 25 milyon 329 bin 833 hane var. Taşınmaz durumuna göre dağılıma bakıldığında ise yüzde 60,7’si oturduğu evin sahibi, yüzde 27,6’sı ise kiracı konumunda. Bu kapsamda ülkemizde yaklaşık 7 milyon kiracı bulunmaktadır. Düzenleme sadece kiracı tarafı ile yapılmamalıdır. Bu durumda maliklere başta gelir vergisi düzenlemesi olmak üzere bazı muafiyetler sağlanmalıdır.
‘Taşınmazlarını kiralamaktan kurtulabilirler’
Özelmacıklı, daireyi istikrarsızlaştıracak düzenlemelerin emlak sahipleri ile kiracılar arasındaki sıkıntıyı artıracağına değinerek, şunları kaydetti:
Hatta son dönemlerde sayısı oldukça artan konut sahipleri, uzun süreli değil de günlük kiralık olarak değerlendirebiliyor. Gayrimenkul sermaye geliri 2 milyon 368 bini aşan aktif vergi mükellefi sayısı önemli ölçüde azalabilir. Kiracılardan tahliye sözleşmesi, ek kurallar ve dövize dayalı kira talep eden ev sahiplerinin sayısında artış olabilir. Kiraların düşük olması nedeniyle piyasada satılmaya çalışılan konut sayısı artabilir. Sadece İstanbul’da yeni binalarda kira fiyatları metrekare başına 150 TL’nin üzerine çıktı. Çünkü boş olan konut, kira artışına getirilebilecek düzenleme nedeniyle çok daha yüksek fiyatla piyasaya sunuluyor. Ayrıca, sahibi kontrolünde olmayan reklamların önemli bir olumsuz etkisi vardır. Eski ve yeni kiracı arasındaki fark birçok yerde 4 katı aştı.
İşyeri kiralarında TÜFE düzenlemesi devam ediyor
Ticari gayrimenkullerde böyle bir farklılığın olmadığını ve son 12 aylık TÜFE ortalamasının dikkate alındığını belirten Özelmacıklı, talep artışına şöyle değindi:
Açıklanan Nisan ayı TÜFE ortalaması ile karşılaştırıldığında bu ay işyeri kira artışlarının üst sınırı yüzde 67,20 oldu. Kentsel dönüşüm, üniversitelerin açılması, evlilik, deprem riski, günlük ve eşyalı kiralama gibi sebeplerle talep artışına bağlı olarak fiyatlar artmaya devam edecektir.
